Canada công bố chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, tập trung vào Trung Quốc
NGUỒN HÌNH ẢNH,REUTERS Thủ tướng Canada Justin Trudeau thăm các binh sĩ Canada tại căn cứ quân sự Adazi ở Latvia vào ngày 08/03 năm nay
Ngày 27/11, Canada đã công bố chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, vốn được chờ đợi đã lâu, trong đó có bao gồm cam kết đối phó với một Trung Quốc "gây vấn đề".
Chiến lược phác thảo số tiền 2,3 tỷ đôla Canada (tương đương 1,7 tỷ USD) trong mức chi tiêu nhằm tăng cường an ninh mạng và quân sự trong khu vực, và cam kết đối phó với một Trung Quốc "gây vấn đề", bên cạnh cùng làm việc với Bắc Kinh đối với các vấn đề biến đổi khí hậu và thương mại.
Bản kế hoạch được nêu chi tiết trong tài liệu dài 26 trang, có nội dung Canada sẽ siết chặt các điều luật đầu tư nước ngoài để bảo vệ tài sản trí tuệ và ngăn chặn các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc thu gom ồ ạt nguồn khoáng sản quan trọng.
Canada đang tìm cách làm sâu sắc thêm mối quan hệ với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương gồm 40 quốc gia, chiếm gần 50 ngàn tỷ đôla Canada trong hoạt động kinh tế. Nhưng mối tập trung là Trung Quốc, được đề cập đến hơn 50 lần, vào thời điểm mà mối quan hệ song phương đang trở nên nguội lạnh.
Bốn bộ trưởng nội các Canada trong cuộc họp báo tại Vancouver đã luân phiên nêu chi tiết của kế hoạch mới, và cho biết chiến lược này rất quan trọng đối với nền an ninh và khí hậu của Canada cũng như các mục tiêu kinh tế.
"Chúng tôi sẽ có sự tham gia về mặt ngoại giao vì ngoại giao là sức mạnh, cùng lúc đó, chúng tôi sẽ kiên định và đó là lý do chúng tôi hiện có một kế hoạch rất rõ ràng để tham gia cùng Trung Quốc," Ngoại trưởng Canada Melanie Joly nói.
Chính quyền do Đảng Tự do của Thủ tướng Canada Justin Trudeau muốn đa dạng hóa các mối quan hệ thương mại và kinh tế, vốn rất phụ thuộc vào Mỹ. Các số liệu chính thức vào tháng 9 cho thấy thương mại song phương với Trung Quốc chiếm chưa đến 7%, so với mức 68% đối với Mỹ.
Việc Canada tiếp cận các đồng minh châu Á diễn ra trong bối cảnh Washington cũng có cho thấy các dấu hiệu ngày càng ngờ vực về thương mại tự do trong những năm gần đây.
Tài liệu này cũng nhấn mạnh đến thế tiến thoái lưỡng nan của Canada trong việc thắt chặt các mối quan hệ với Trung Quốc, vốn mang lại những cơ hội đáng kể cho các nhà xuất khẩu Canada, thậm chí khi Bắc Kinh đang hướng đến việc định hình một trật tự quốc tế để hướng đến "một môi trường dễ chấp nhận hơn đối với các lợi ích và giá trị ngày càng khác biệt so với của chúng ta", theo nội dung nêu trong chiến lược.
'Thách thức Trung Quốc'
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES Tàu frigate HMCS Vancouver của Canada
Mặc dù vậy, tài liệu cũng cho biết sự hợp tác với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là cần thiết để giải quyết một số "áp lực hiện hữu của thế giới", bao gồm biến đổi khí hậu, y tế toàn cầu và phổ biến vũ khí hạt nhân.
"Trung Quốc đang ngày càng trở thành một cường quốc toàn cầu gây vấn đề," chiến lược này cho biết. "Cách tiếp cận của chúng ta... được định hình bằng sự phân tích thực tế và rõ ràng về Trung Quốc của ngày nay. Trong các khu vực có bất đồng sâu sắc, chúng ta sẽ thách thức Trung Quốc."
Căng thẳng giữa Canada và Trung Quốc dâng cao hồi cuối năm 2018 khi Canada bắt giữ Giám đốc tài chính của tập đoàn công nghệ Huawei, Mạnh Vãn Châu và Bắc Kinh bắt giữ hai công dân Canada với cáo buộc gián điệp. Tất cả ba người này đều sau đó đã được trả tự do nhưng cho đến nay mối quan hệ hai bên vẫn còn nguội lạnh.
Canada hồi đầu tháng này đã yêu cầu ba công ty Trung Quốc bán các khoản đầu tư vào thị trường khoáng sản quan trọng của Canada, viện dẫn lý do an ninh quốc gia.
Tài liệu này, trong phần đề cập đến Trung Quốc, có nói Ottawa sẽ xem xét và cập nhật điều luật, cho phép Canada có thể hành động "quyết đoán khi các khoản đầu tư từ những doanh nghiệp nhà nước và các thực thể nước ngoài khác đe dọa đến nền an ninh quốc gia, bao gồm chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng của chúng ta."
"Bởi vì khu vực [Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương] đều to lớn và đa dạng, một kích cỡ không thể phù hợp tất cả," Chủ tịch Phòng Thương mại Canada Perrin Beatty nêu trong một tuyên bố, nói thêm các ưu tiên của Canada sẽ cần phải hơi khác biệt giữa hoặc bên trong các quốc gia.
Tài liệu cũng cho biết Canada sẽ tăng cường sự hiện diện hải quân trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và "tăng cường năng lực tham gia quân sự và tình báo cũng như các phương tiện để giảm thái độ mang tính cưỡng ép và những đe dọa đến nền an ninh trong khu vực."
Điều này sẽ bao gồm việc huy động thường niên ba tàu frigate đến khu vực, từ hiện tại hai tàu, cũng như sự tham gia của các phi công và binh lính Canada trong các cuộc tập trận quân sự của khu vực, Bộ trưởng Quốc phòng Canada Anita Anand phát biểu trong một cuộc họp báo riêng.
Canada thuộc nhóm G7, vốn muốn có các biện pháp đáng kể hơn nhằm đáp trả trước các vụ thử tên lửa của Bắc Hàn.
Tài liệu này cũng cho biết Ottawa đang tham gia trong khu vực cùng các đối tác như Mỹ và Liên minh châu Âu.
Theo chiến lược này thì Canada cần trao đổi với các quốc gia có những bất đồng mang tính nền tảng, nhưng không nêu tên quốc gia nào.