Trung Quốc phản đối lãnh đạo Hạ viện Mỹ, tổng thống Đài Loan gặp nhau
Chủ Tịch Hạ Viện Kevin McCarthy hoan nghênh Tổng Thống Đài Loan Thái Anh Văn trong cuộc gặp lịch sử trên đất Mỹ ngày 5/4, trong một phiên họp nhạy cảm về chính trị nhấn mạnh sự ủng hộ ngày càng tăng của các nhà lập pháp Hoa Kỳ đối với hòn đảo tự trị khi căng thẳng gia tăng với đối thủ Trung Quốc.
Ông McCarthy và bà Thái bắt tay nhau một thời gian ngắn khi chiếc SUV của bà đến Thư viện Tổng thống Ronald Reagan dưới ánh mặt trời Nam California. Những cánh cửa gỗ khổng lồ đóng lại sau lưng họ khi họ bước vào trong để chuẩn bị cho cuộc họp kéo dài vài giờ với các thành viên Quốc hội của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa, máy quay phim chuyển hình ảnh quan hệ đối tác cấp cao tới Trung Quốc và thế giới.
Cả hai không đưa ra bình luận nào khi một đám đông nhỏ người biểu tình cho cả 2 phía, vẫy các biểu ngữ ủng hộ Đài Loan và tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với hòn đảo này.
Đối với bà Thái, đây là điểm dừng chân nhạy cảm nhất trong chuyến hành trình kéo dài một tuần nhằm củng cố liên minh với Hoa Kỳ và Trung Mỹ. Trung Quốc coi bất kỳ sự tương tác nào giữa các quan chức Hoa Kỳ và Đài Loan là một thách thức đối với tuyên bố chủ quyền của họ đối với hòn đảo này là lãnh thổ của mình, và đã phản ứng với các cuộc gặp trước đây bằng việc phô trương vũ lực và rút lại đối thoại với Hoa Kỳ.
Trung Quốc đã đáp lại chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện lúc đó là bà Nancy Pelosi tới Đài Loan vào tháng 8 năm ngoái bằng các cuộc tập trận bắn đạn thật lớn nhất trong nhiều thập niên, bao gồm cả việc bắn một phi đạn qua hòn đảo.
Các quan chức Trung Quốc tức giận đã hứa sẽ có phản ứng gay gắt nhưng không xác định đối với cuộc gặp với ông McCarthy. Chính quyền ông Biden cho biết không có gì mới hay khiêu khích về chuyến thăm này của bà Thái Anh Văn, đây là chuyến thăm mới nhất trong số nửa tá chuyến đi.
“Không có lý do gì để Trung Quốc phản ứng thái quá theo bất kỳ cách nào,” phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby nói với các phóng viên ngày 5/4 “Chúng tôi sẽ theo dõi điều này chặt chẽ nhất có thể.”
Các tàu Trung Quốc bắt đầu hoạt động tuần tra và kiểm tra chung ở vùng biển trung tâm và phía bắc của Eo biển Đài Loan, truyền thông nhà nước đưa tin vào sáng ngày 5/4. Bộ Quốc phòng Đài Loan nói vào tối ngày 5/4 rằng họ cũng đã theo dõi tàu sân bay Sơn Đông của Quân đội Trung Quốc đi qua eo biển Bashi, đến phía đông nam của Đài Loan.
Bộ Quốc phòng Đài Loan nói “hành động cố ý của Trung Quốc đã gây nguy hiểm cho sự ổn định khu vực và gây ra căng thẳng ở Eo biển Đài Loan. Tuy nhiên, áp lực bên ngoài sẽ không cản trở quyết tâm của chúng tôi hướng ra thế giới và bảo vệ đất nước của chúng tôi.”
Chuyến thăm Mỹ của tổng thống Đài Loan diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc, Mỹ và các đồng minh đang tăng cường vị thế quân sự và sẵn sàng cho bất kỳ cuộc đối đầu nào giữa hai bên, trong đó Đài Loan và tuyên bố chủ quyền của họ là điểm nóng chính. Cuộc đối đầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, một cường quốc đang lên đang ngày càng tìm cách khẳng định ảnh hưởng của mình ở nước ngoài dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, đã gia tăng với chuyến thăm của bà Pelosi và một lần nữa vào mùa đông này với chuyến bay xuyên qua nước Mỹ mà Hoa Kỳ nói là khinh khí cầu do thám Trung Quốc.
Hoa Kỳ đã cắt đứt quan hệ chính thức với Đài Loan vào năm 1979 trong khi chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với chính phủ Bắc Kinh. Mặc dù Hoa Kỳ thừa nhận chính sách “một Trung Quốc” mà Bắc Kinh đưa ra đối với Đài Loan, nhưng Hoa Kỳ không tán thành yêu sách của Trung Quốc đối với hòn đảo này và vẫn là nhà cung cấp hỗ trợ quân sự và quốc phòng chính cho Đài Loan.
Phiên họp ngày 5/4 là cuộc gặp đầu tiên được biết đến giữa chủ tịch Hạ viện và tổng thống Đài Loan trên lãnh thổ Hoa Kỳ kể từ khi Hoa Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan.
Đài Loan và Trung Quốc chia tách vào năm 1949 sau một cuộc nội chiến và không có quan hệ chính thức, mặc dù họ có mối quan hệ thương mại và đầu tư hàng tỷ đô la. Trung Quốc thường xuyên cho máy bay chiến đấu và máy bay ném bom bay gần Đài Loan để nhấn mạnh lập trường rằng hòn đảo này cuối cùng bắt buộc thống nhất với đại lục, bằng vũ lực nếu cần thiết.
Khi Tổng thống Jimmy Carter chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với chính quyền Bắc Kinh, Quốc hội đã phản ứng bằng cách viết thành luật rằng Hoa Kỳ dù sao cũng sẽ duy trì quan hệ chặt chẽ với Đài Loan.
Về phần mình, các quan chức Đài Loan tại Hoa Kỳ – và các tổng thống Đài Loan trong các chuyến thăm liên tiếp – hướng tới sự cân bằng tinh tế trong việc duy trì mối quan hệ nồng ấm với các đồng minh hùng mạnh của Mỹ, mà không vượt quá vị thế trung gian của họ tại Hoa Kỳ, hoặc khiêu khích Trung Quốc một cách không cần thiết.
Cuối cùng, không có lá cờ Đài Loan nào bay trên Tòa đại sứ Đài Loan cũ ở Washington.
Các tổng thống Đài Loan gọi các điểm dừng chân của họ ở Hoa Kỳ là “quá cảnh” hơn là các chuyến thăm. Họ tránh Washington trong hành trình của họ cũng như bất kỳ cuộc gặp gỡ công khai nào giữa các quan chức cấp cao nhất của họ và của Hoa Kỳ trên đất Mỹ.
Ông McCarthy, người hiếm khi tham gia vào chính sách đối ngoại, đang cố gắng hướng các đảng viên Cộng hòa – và nhiều đảng viên Dân chủ – thực hiện một cách tiếp cận cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.
Tham gia cùng ông trong cuộc họp lưỡng đảng là đảng viên Dân chủ cao cấp thứ ba, Dân biểu Pete Aguilar của California, và hơn một chục nhà lập pháp khác. Nhóm bao gồm chủ tịch thuộc đảng Cộng hòa và đảng viên Dân chủ cấp cao trong Ủy ban Lựa chọn Hạ viện về Trung Quốc, cùng với chủ tịch Ủy ban Ngân sách Tài chánh phụ trách chính sách thuế quan trọng đối với Đài Loan, và các nhà lập pháp là cựu quân nhân và thành viên của Ủy ban Quân vụ Hạ viện, trong số những người khác.
Địa điểm tổ chức, tại Thư viện Reagan ở Thung lũng Simi, cách Los Angeles khoảng 80 km và gần khu vực tuyển cử của ông McCarthy, gợi lên một kỷ nguyên khi Đảng Cộng hòa đóng một vai trò quan trọng hơn trong các vấn đề toàn cầu. Ngược lại, Đảng Cộng hòa của ông McCarthy bao gồm một phe không can thiệp mạnh mẽ, hoài nghi hơn về việc Hoa Kỳ dính líu đến nước ngoài.