Chuyện gì đang xảy ra ở Sudan?
25 tháng 4 năm 2023
BBC Tiếng Việt
Tướng Abdel Fattah al-Burhan
Giao tranh nổ ra ở thủ đô Khartoum của Sudan và các nơi khác trong nước là kết quả trực tiếp của một cuộc đấu tranh quyền lực trong giới lãnh đạo quân sự.
Các cuộc đụng độ diễn ra giữa quân đội chính quy và một lực lượng bán quân sự có tên Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF).
Sudan nằm ở phía đông bắc châu Phi, với diện tích 1,9 triệu km2.
Đây cũng là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, với 46 triệu người có thu nhập trung bình hàng năm là 750 USD /người.
Dân số Sudan chủ yếu theo đạo Hồi và ngôn ngữ chính thức của đất nước là tiếng Ả Rập và tiếng Anh.
Kể từ cuộc đảo chính năm 2021, Sudan được điều hành bởi một hội đồng tướng lĩnh, đứng đầu là hai quân nhân đang mâu thuẫn.
Tướng Abdel Fattah al-Burhan, người đứng đầu lực lượng vũ trang và trên thực tế là tổng thống của đất nước
Tướng Mohamed Hamdan Dagalo
Cấp phó của ông và lãnh đạo RSF, Tướng Mohamed Hamdan Dagalo, được biết đến với cái tên Hemedti.
Điểm mấu chốt chính là các kế hoạch đưa RSF gồm 100.000 quân vào quân đội, và ai sẽ lãnh đạo lực lượng mới sau đó.
Tại sao cuộc chiến ở Sudan bắt đầu?
Vụ nổ súng bắt đầu vào ngày 15 tháng 4 sau nhiều ngày căng thẳng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, vẫn còn tranh cãi về việc ai là người nổ phát súng đầu tiên nhưng giao tranh nhanh chóng leo thang ở các vùng khác nhau của đất nước với hơn 400 dân thường thiệt mạng.
RSF được thành lập vào năm 2013 và có nguồn gốc từ lực lượng dân quân khét tiếng Janjaweed đã chiến đấu với phiến quân ở Darfur, nơi họ bị tố cáo thanh trừng sắc tộc.
Kể từ đó, tướng Dagalo đã xây dựng một lực lượng hùng mạnh từng can thiệp vào các cuộc xung đột ở Yemen và Libya. Ông cũng đã phát triển các lợi ích kinh tế bao gồm kiểm soát một số mỏ vàng của Sudan.
RSF đã bị cáo buộc vi phạm nhân quyền, bao gồm cả vụ thảm sát hơn 120 người biểu tình vào tháng 6 năm 2019.
Một lực lượng mạnh như vậy bên ngoài quân đội đã được coi là một nguồn gây bất ổn trong nước.
Cuộc giao tranh này là giai đoạn mới nhất trong những đợt căng thẳng sau vụ lật đổ Tổng thống phục vụ lâu năm Omar al-Bashir năm 2019, người lên nắm quyền sau một cuộc đảo chính năm 1989.
Sau đó, một chính phủ quân sự-dân sự chung được thành lập nhưng đã bị lật đổ trong một cuộc đảo chính khác vào tháng 10 năm 2021, khi Tướng Burhan lên nắm quyền.
Và kể từ đó, sự cạnh tranh giữa Tướng Burhan và Tướng Dagalo ngày càng gay gắt.