Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ lâm bệnh, đang được điều trị tại Sài Gòn
Hòa thượng Thích Quảng Độ, Thích Huyền Quang (ngồi) và Thích Tuệ Sỹ. Ảnh do Hoà thượng Thích Quảng Ba cung cấp.
Đại lão Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ, người được nhiều người trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất xem là lãnh đạo tối cao, đang lâm trọng bệnh và đang được điều trị tích cực tại một bệnh viện ở thành phố Hồ Chí Minh, một vị thân cận với ông nói với VOA.
Hòa thượng Tuệ Sỹ, 80 tuổi, kể từ tháng 9 năm ngoái đã là Chánh Thư ký kiêm Xử lý Thường vụ Viện Tăng thống của giáo hội vốn không được Nhà nước Việt Nam công nhận sau khi Hội đồng Giáo phẩm Trung ương được tái lập và suy cử ông vào chức vụ này.
Thông bạch được Tổ đình Viên Giác tại Hannover, Đức, nơi đặt Hội đồng Hoằng pháp của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, đưa ra hôm 24/9 cho biết ‘vài tuần qua bệnh tình của Trưởng lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ đã trở nặng nên phải vào bệnh viện điều trị’.
“Dù hiện tại bệnh tình của Trưởng lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ tạm ổn định và việc chữa trị tương đối có kết quả khả quan, sức khỏe của Ngài vẫn còn rất yếu,” thông bạch viết.
Thông bạch cho biết Hòa thượng Tuệ Sỹ lâm bệnh trong lúc Giáo hội ‘đang rất cần sự có mặt’ của ông ‘để tiếp tục xây dựng lại nền tảng vững chắc cho ngôi nhà Phật pháp và công trình phiên dịch Đại Tạng Kinh’.
‘Không nặng, không nhẹ’
Trao đổi với VOA hôm 30/9, Hòa thượng Thích Minh Tâm, Viện chủ chùa Phật Ấn, huyện Long Thành, Đồng Nai, vốn là trú xứ của Hòa thượng Tuệ Sỹ, cho biết hiện Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ đang được điều trị tại Bệnh viện Quốc tế Mỹ, Quận 2, thành phố Hồ Chí Minh, đã được ba tuần.
“Bây giờ nói rằng nguy hiểm thì cũng chưa nguy hiểm, mà nhẹ thì cũng không nhẹ, mà nặng thì cũng chưa đến chi là nặng lắm,” Hòa thượng Thích Minh Tâm cho biết và nói thêm rằng Hòa thượng Tuệ Sỹ mới vừa được các bác sỹ rút dịch màng phổi. (00:15)
Cũng theo lời vị trụ trì này thì các bác sỹ nói rằng ‘bệnh của Ngài tương đối khó chữa’ và ‘họ sẽ cố gắng tối đa’.
Hòa thượng Thích Minh Tâm mô tả Hòa thượng Tuệ Sỹ tự ngồi lên nằm xuống được, khi mệt thì nằm nghỉ nhưng ‘đi lại thì phải có người dìu đỡ’ và đang được hỗ trợ thở ôxy nên có lúc khó ngủ.
Về tinh thần của Hòa thượng Tuệ Sỹ thì ông cho biết ‘vẫn nói chuyện được, vẫn sáng suốt lắm’.
“Hôm kia tôi trực tiếp đến thăm Ngài, nghe Ngài nói Ngài muốn cười nhưng cười không nổi vì thấy đau quá,” ông kể về tinh thần lạc quan của Hòa thượng Tuệ Sỹ.
“Ngài nói chữa được thì chữa, chữa không được thì chết, vậy thôi, đơn giản lắm,” Hòa thượng Minh Tâm thuật lại.
‘Vẫn làm việc’
Theo lời ông thì mặc dù đang nằm trên giường bệnh, Hòa thượng Tuệ Sỹ vẫn xử lý công việc hàng ngày trên cương vị lãnh đạo của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. “Ngài nghe báo cáo và ra quyết định những công việc cần thiết,” ông nói.
Hòa thượng Tuệ Sỹ đang tập trung điều hành công việc của Hội đồng Phiên dịch Đại Tạng Kinh vừa được ông làm mới để tiếp nối công việc của các vị tiền bối. Hội đồng trước đây được Viện Tăng thống thành lập vào năm 1973 gồm có 18 vị tôn túc, trưởng lão.
Tuy nhiên sau 50 năm, 16 trong tổng số 18 vị đã viên tịch, chỉ còn Đại lão Hòa thượng Thích Thanh Từ, người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm hiện đã 100 tuổi và Đại lão Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ. Cho nên Hòa thượng Tuệ Sỹ đã tìm và mời thêm những vị đủ năng lực để bổ sung vào hội đồng, Hòa thượng Minh Tâm cho biết.
Hiện Hội đồng đã dịch và in xong 29 tập của bộ Thanh Văn Kinh, tức là một phần của Tam Tạng Kinh, và đã cho công bố hồi đầu năm nay trong sự hoan hỉ của giới tăng ni và tín đồ Phật giáo. Hội đồng Phiên dịch sẽ tiếp tục dịch các phần còn lại của Đại Tạng Kinh ra Tiếng Việt, cũng theo lời viện chủ chùa Phật Ấn.
Về sinh hoạt của Giáo hội Thống nhất dưới sự điều hành của Hòa thượng Tuệ Sỹ, Hòa thượng Minh Tâm cho biết là ‘vẫn thông suốt’ nhưng ‘không có gì nổi bật’ do ‘Ngài chỉ im lặng xử lý công việc trong nội bộ, chỉ có tiếp các phái đoàn ngoại giao của Pháp, Mỹ thôi’.
“Ngài mong tương lai của Giáo hội vẫn sinh hoạt để tiếp nối sự nghiệp của chư Tổ,” Hòa thượng Minh Tâm thuật lại những lời trao đổi của Hòa thượng Tuệ Sỹ với các phái đoàn ngoại giao nước ngoài.
“Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất chúng tôi chủ trương không làm chính trị, không tham gia Giáo hội của Nhà nước vì Giáo hội của Nhà nước (tức Giáo hội Phật giáo Việt Nam) họ đang làm chính trị - họ nằm trong Mặt trận Tổ quốc,” ông thuật lại lời Hòa thượng Tuệ Sỹ.
Khi được hỏi Hòa thượng Tuệ Sỹ có sắp xếp công việc của Giáo hội hay có viết di chúc như thế nào hay chưa, Hòa thượng Minh Tâm nói ‘có lẽ là đã có vì Ngài cũng đã dự liệu sức khỏe của mình yếu, vô thường chưa biết đến lúc nào, nhưng chỉ là chưa công bố thôi’.
Theo lời Hòa thượng Minh Tâm thì Hòa thượng Tuệ Sỹ ‘với trách nhiệm nặng nề vẫn luôn trăn trở về sinh hoạt của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất vẫn còn nội ma ngoại chướng nhiều’.
‘Lo lắng’
Hòa thượng Thích Minh Tâm cho biết các vị giáo phẩm trong Giáo hội đang ‘rất lo lắng’ cho sức khỏe của Hòa thượng Tuệ Sỹ vì ‘nếu Ngài viên tịch thì chúng tôi cũng mất đi người lãnh đạo tài ba của Giáo hội’.
Tuy nhiên, công việc của Giáo hội giờ đã có Hội đồng Giáo phẩm Trung ương nên ‘Ngài cũng yên tâm một phần’ vì ‘nếu Ngài không còn thì đã có Hội đồng Giáo phẩm xử lý công việc’.
Theo lời Hòa thượng Minh Tâm thì Hội đồng Hoằng pháp của Giáo hội ‘không tổ chức cầu nguyện rầm rộ’ nhưng các tăng ni, Phật tử ‘đều trì nguyện, hộ niệm cho Ngài để mong Ngài vượt qua cơn hiểm nghèo’.
Ông cũng cho biết từ khi Hòa thượng Tuệ Sỹ chấp chưởng công việc của Giáo hội đối lập, chính quyền Việt Nam và Giáo hội Phật giáo Việt Nam ‘chưa có thái độ gì’ cũng như ‘chưa có hiện tượng gây khó dễ cho Ngài trong hoạt động và chữa bệnh’.
Đại lão Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ được nhiều người xem là một trong những tu sỹ Phật giáo ‘thông tuệ nhất’. Ông từng bị chính quyền cộng sản bắt vào năm 1984, bị kết án tử hình năm 1988, nhưng thoát án vào năm 1998 sau các đợt vận động và can thiệp của quốc tế.