Trong diễn biến quan trọng cuối năm 2023, một loạt quốc gia ở vùng phía Bắc châu Âu đã ký các hiệp nước quân sự cho Hoa Kỳ và đồng minh Nato triển khai quân đội tới lãnh thổ của họ để phòng thủ trước Nga.

Hôm 18/12/2023, Phần Lan, quốc gia mới gia nhập Liên minh Bắc Đại Tây Dương (Nato) trong năm nay, ký thêm một thỏa thuận hợp tác quốc phòng với Hoa Kỳ.

Có tên là “The Defence Cooperation Agreement” (DCA) văn bản ký ở Washington DC “bổ sung vào tư cách thành viên Nato của Phần Lan”, theo lời bà Elina Valtonen, Bộ trưởng Ngoại giao quốc gia Bắc Âu có đường biên giới dài với Liên bang Nga.

Hoa Kỳ đã ký một DCA với Thụy Điển từ 2018 và hai bên sẽ tiếp tục đẩy nhanh hợp tác.

Tình hình xấu đi trông thấy

Một ngày sau khi các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao Phần Lan ký DCA với Hoa Kỳ ở Washington DC, Đan Mạch công bố việc ký kết tương tự, có giá trị 10 năm, lần đầu cho phép quân đội Hoa Kỳ triển khai tới lãnh thổ của họ.

Thủ tướng Mette Frederiksen nói hôm 19/12 rằng chính phủ của bà từ nay cho phép quân lực Hoa Kỳ và các phương tiện quân sự “tới triển khai, đồn trú trên đất Đan Mạch”.

Các báo châu Âu cho rằng đây là một thay đổi quan trọng trong chính sách quốc phòng của Đan Mạch tuy bà Frederiksen nói thỏa thuận “không thay đổi điều khoản rằng Đan Mạch không nhận vũ khí hạt nhân ở lãnh thổ của mình”.

Nữ thủ tướng thuộc đảng Xã hội Dân chủ của Đan Mạch không nói là bao nhiêu quân Mỹ sẽ tới Đan Mạch.

Tuy thế, các bình luận trong vùng Bắc Âu cho rằng đây là bước đi “không thể tránh khỏi” của Copenhagen khi mà các nước láng giềng trong vùng đã ký kết những thỏa thuận sâu rộng về an ninh với Washington.

Hôm 06/12/2023, chính phủ Thụy Điển công bố một văn bản bổ sung cho DCA đã ký với Hoa Kỳ từ 2018.

Về mặt quân sự, đây là sự kiện quan trọng hơn cả vì Thụy Điển từ lâu nay là quốc gia có tiềm lực quốc phòng và công nghệ vũ khí hơn hẳn các quốc gia Bắc Âu và Baltic.

Trong quá khứ, Thụy Điển từng giao tranh nhiều với Đế quốc Nga và có lúc đã xâm lăng vùng Nam Baltic và đánh vào lãnh thổ Công quốc Nga.

Hiện nay, trong các nước ở biển Baltic thuộc Nato, Thụy Điển là quốc gia duy nhất sản xuất được các loại vũ khí hiện đại có tiếng như phi cơ Gripen, tàu ngầm lớp Gottland.

Thụy Điển nay giải thích vì sao họ cần tăng cường hợp tác quốc phòng song phương với Hoa Kỳ bên cạnh các thỏa thuận chung sẽ nhận được khi trở thành thành viên ở Nato.

Theo đó, thì Stockholm đánh giá rằng “môi trường an ninh khu vực xấu đi và sự an toàn của Thụy Điển thay đổi nhanh chóng khiến năng lực phản ứng nhanh, vừa độc lập vừa cùng phối hợp với các đối tác – đồng minh trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết”.

Chính phủ Thụy Điển xác nhận họ coi “Hoa Kỳ là đối tác an ninh – quốc phòng quan trọng nhất trong quan hệ song phương và trong khuôn khổ Nato”.

Văn bản này (nguồn tại đây) cũng cho biết thỏa thuận bổ sung năm nay “tạo tư cách pháp lý cho quân nhân Hoa Kỳ, giải quyết các vấn đề hậu cần, dự trữ vũ khí, thuế và quy định chung” trên lãnh thổ vương quốc Bắc Âu.

Từ nay, Hoa Kỳ có thể triển khai quân và sử dụng 17 căn cứ của Thụy Điển ở vùng Bắc Âu và Biển Baltic.

Con số các căn cứ của đồng minh trong vùng mà quân Mỹ có thể tiếp cận, sử dụng nay lên tới hàng chục.