25 tháng 1 2024
BBC News
Ông Donald Trump rõ ràng đang là ứng viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024
Có yêu ghét gì thì Donald Trump cũng đã trở lại.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đang rất sáng giá cho vị trí ứng viên tổng thống 2024 của Đảng Cộng hòa, theo sau chiến thắng tại cuộc bầu cử sơ bộ ở bang New Hampshire.
Ông Trump đã đánh bại đối thủ còn sót lại, cựu Thống đốc bang South Carolina, cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, bà Nikki Haley.
Mặc dù ông Trump không chiến thắng với cách biệt lớn như dự báo từ các cuộc thăm dò gần đây, nhưng cũng quá dư để duy trì ưu thế hiện tại trong cuộc chạy đua, đặc biệt là khi nhìn lại chiến thắng áp đảo trước đó của ông Trump trong hội nghị kín tại bang Iowa.
Tại Iowa, ông Trump đã giành được số phiếu bầu nhiều hơn tất cả các ứng viên khác cộng lại và cuối cùng hầu như tất cả các đối thủ của ông đều rời bỏ cuộc đua.
Ron DeSantis, Vivek Ramaswamy, Asa Hutchinson và Chris Christie tất cả đều lần lượt rút lui trước cuộc bầu cử sơ bộ tại New Hampshire, chỉ còn Donald Trump và Nikki Haley trong trận chiến.
Mặc dù cuộc chạy đua trở thành vị tổng thống kế tiếp của nước Mỹ chỉ đang mới bước vào giai đoạn đầu tiên, chiến thắng mới nhất của ông Trump là một dấu hiệu cho thấy ông vẫn là người được ủng hộ nhiều nhất trong số các đảng viên Cộng hòa.
Dưới đây là những lý do.
Kinh tế
"Ông ấy sẽ giúp nền kinh tế hồi phục và đưa [giá] xăng giảm trở lại," một người ủng hộ Trump từ bang Iowa trả lời khi được hỏi lý do vì sao cô muốn cựu tổng thống Mỹ quay lại nắm quyền.
Cô này không phải là người duy nhất suy nghĩ như vậy. Kinh tế là một thông điệp chính trong chiến dịch vận động tranh cử của Trump. Con trai của ông Trump là Eric đã trả lời trong một chương trình podcast mang tên Americast của BBC rằng: "Người dân muốn quốc gia này có được sự thịnh vượng và sức mạnh."
"Cha tôi đã giúp tạo ra một nền kinh tế tốt nhất trong lịch sử đất nước, tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất, tỷ lệ lạm phát thấp nhất, giá xăng thấp nhất."
Đúng là nền kinh tế tăng trưởng tốt thời ông Trump tại nhiệm trước khi đại dịch bùng phát.
Nhưng cũng từng có những thời kỳ nền kinh tế Mỹ mạnh hơn nhiều và lúc bấy giờ vẫn đang là sự tiếp tục của xu hướng kinh tế đi lên từ nhiệm kỳ của Tổng thống Obama khi phe Dân chủ nắm quyền. Nền kinh tế Mỹ sau đó, rõ ràng đã bị thu hẹp với tỷ lệ lớn nhất chưa từng có, do hậu quả của đại dịch Covid-19.
Trong suốt nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, cuộc chiến tranh tại Ukraine đã khiến giá cả năng lượng tăng vọt và lạm phát tăng lên mức cao nhất trong 40 năm qua, mặc dù hiện đã giảm đáng kể và nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ hơn kỳ vọng vào năm ngoái.
Trump 'năng động' đối lập với Joe 'ngủ gật'
Hồ sơ thành tích đang là lợi thế của ông Trump, cựu giám đốc truyền thông trong chiến dịch tranh cử của Trump vào năm 2020, Marc Lotter, lập luận. "Điều duy nhất mà Joe Biden không có vào năm 2020, khi tôi làm việc cho chiến dịch tranh cử, là hồ sơ thành tích," ông nói với BBC. "Ông ấy [Biden] hiện đã có một hồ sơ thành tích và mọi người không thích hồ sơ của ông ta," ông cho biết thêm.
Billy Blathras, một người ủng hộ Trump, coi ông là một "lãnh đạo năng động". Ông nói: "Chúng tôi đã thấy ông ấy làm gì trong nhiệm kỳ đầu tiên. Chúng tôi muốn điều đó quay trở lại. Chúng tôi thấy quốc gia bị suy yếu dưới thời ông Biden.
"Trump đã mang tới cho người dân Mỹ sự hỗ trợ nhiệt tình khi ông còn ở Nhà Trắng và chúng tôi thực sự đang muốn có điều đó một lần nữa."
Với nền tảng kinh doanh và là nhân vật nổi tiếng, hơn là một chính trị gia, ông Trump vẫn là một nhân tố chính, theo một người ủng hộ khác từ Iowa:
"Quốc gia này không cần một chính trị gia khác điều hành, tôi tin rằng ứng viên tốt nhất sẽ là người nào đó biết điều hành một doanh nghiệp."
'Cái tôi' lớn của ông Trump được nhiều người trong Đảng Cộng hòa xem là tương phản với Tổng thống Biden, người bị giới chỉ trích gọi là "Joe ngủ gật" sau khi máy quay phim bắt được cảnh ông nhắm mắt khi đang dự Hội nghị Chống biến đổi khí hậu COP26.
Nhưng rõ ràng, trong vòng đối đầu trước đây, Biden đã thắng.
Vấn đề nhập cư và bình luận 'đầu độc dòng máu' của Trump
Khi ông Trump nói người nhập cư "đang đầu độc dòng máu của quốc gia chúng ta" trong cuộc phỏng vấn với hãng tin cánh hữu The National Pulse hồi tháng 10, ông Biden đã cáo buộc Trump sử dụng ngôn từ gợi nhắc lại thời Đức Quốc xã.
"Trump đã tuyên bố, nếu quay trở lại nắm quyền, ông ấy sẽ truy đuổi tất cả những người đã chống đối mình và quét sạch thứ mà ông ấy gọi là ký sinh trùng tại Mỹ - một cụm từ cụ thể với một ý nghĩa cụ thể.
"Điều này giống ngôn ngữ mà người ta nghe được tại nước Đức Quốc xã vào những năm 1930," Tổng thống Biden nói thêm, theo một văn bản của Nhà Trắng. "Và đây thậm chí không phải là lần đầu tiên."
Các nhà sử học và chuyên gia nghiên cứu về tuyên truyền của Đức Quốc xã nói với BBC rằng sự so sánh của ông Biden là chính xác. "Điều này không chỉ bởi vì chúng ta đã nghe thấy ngôn ngữ này trong thời Đức Quốc xã, mà đây chính xác là những gì họ thực sự làm," Anne Berg, nhà sử học từ Đại học Pennsylvania, nói và dẫn chứng các vụ tấn công của Đức Quốc xã, một khi đã lên nắm quyền, nhằm vào các đối thủ chính trị.
Nhưng các cuộc thăm dò của CBS cho thấy giới trung thành với Đảng Cộng hòa ủng hộ những tuyên bố của ông Trump.
CBS hỏi các cử tri Đảng Cộng hòa đã đăng ký về liệu họ đồng ý hay bất đồng với tuyên bố của Trump, theo hai cách.
Một nửa số người được khảo sát chỉ được hỏi về "đầu độc dòng máu" mà không bị hỏi ngôn ngữ đó có liên quan đến bất kỳ ai, trong khi một nửa số người khác được cho biết rằng chính Trump đã nói như vậy.
Dù được hỏi theo cách nào đi nữa thì hầu hết cử tri Đảng Cộng hòa đều đồng ý: 72% đồng ý về tuyên bố mà không gán ghép cho ai và 82% đồng ý là tuyên bố này liên quan đến Trump, cho thấy lập trường của ông ấy về vấn đề người nhập cư tiếp tục có sức thu hút đối với người ủng hộ.
Sự ủng hộ mạnh hơn từ người Mỹ trẻ tuổi
Màn tăng tốc bất ngờ gần đây của Trump là chỉ dấu cho thấy ông có thể giành lợi thế trước Biden trong số các cử tri trẻ tuổi. Một cuộc thăm dò hồi giữa tháng 12 do The New York Times và Đại học Siena cho thấy ông Trump đang dẫn trước sáu điểm phần trăm trong nhóm cử tri tuổi từ 18 từ 29 tuổi.
Các chuyên gia đang tranh cãi về chi tiết của xu hướng rõ ràng này, nhưng cũng cho thấy một bức tranh khác biệt đáng kể từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, khi Trump thua Biden 24 điểm phần trăm đối với nhóm cử tri cùng độ tuổi.
Điều này một phần được giải thích bởi việc Biden đã không thể kết nối các cử tri trẻ tuổi, và các dấu hiệu cho thấy họ bất mãn trước cách xử lý cuộc chiến tranh giữa Israel và Hamas của Biden - cũng như sức ảnh hưởng của Trump.
Tuy nhiên, Mary Weston, người đứng đầu nhóm thành viên Đảng Cộng hòa Iowa Young (Thanh niên Iowa), nói với BBC rằng cô nghĩ người trẻ trong đảng đang bị thu hút về phía Trump bằng sức mạnh của ông trên chính trường. "Kiểu như mọi người ngưỡng mộ về cách thể hiện và cách ông ấy nói chuyện," cô giải thích.
Hiện ở tuổi 23, cô còn học trung học khi Trump là tổng thống và nói nhiều người "đã mỉa mai và xâm hại" cô vì đã lên tiếng ủng hộ Trump. Nhưng cô tin rằng việc "Trump bảo vệ điều mà ông ấy tin tưởng" và "ông ấy không sợ trở thành người mà mình muốn" là điều đã thu hút cử tri trẻ tuổi.
Cô cho biết thêm những cáo buộc chống lại Trump đồng nghĩa "nhiều người trung thành 'cứng' của Trump muốn tranh đấu cho ông ấy, chứng tỏ với Đảng Dân chủ là chúng tôi vẫn sẽ ủng hộ ông ấy".
Các vụ án tại tòa bị xem là 'sự cưỡng bức'
Donald Trump đã bị truy tố hình sự đến bốn lần, và sẽ phải dự một loạt phiên xét xử trong năm 2024 khi đang trên đường đua để quay trở lại Nhà Trắng.
Ông đã bị kiện tại New York và bị truy tố tại Georgia, Florida, Manhattan và Washington, trong khi các công tố viên liên bang và tiểu bang các nơi khác đã mở một số cuộc điều tra.
Các vụ kiện tụng tại một số bang cũng được nhắm đến việc xác định ông Trump không đủ tư cách ứng viên tranh cử tổng thống, và lập luận ông đã tham gia vào cuộc kích động bạo lực trong cuộc bạo loạn tại Điện Capitol cách đây ba năm.
Trong khi người ta có thể cho rằng những vụ án đang chờ xét xử có thể khiến người ủng hộ nản chí, cựu khảo sát viên Frank Lance nói với BBC rằng điều này đang thật sự tạo thuận lợi cho sự nghiệp của Trump.
"Ông ấy có thể xây dựng hình ảnh mình là nạn nhân, rằng việc ông bị truy tố không chỉ đơn giản là chuyện truy tố, và rằng đây là một trò săn phù thủy," ông nói.
"Mỗi lần ông ấy bị truy tố thì số phiếu ủng hộ tăng lên. Mỗi lần họ đưa ông ấy ra khỏi lá phiếu bầu - tại Maine và Colorado - số phiếu lại tăng lên. Mỗi lần Donald Trump bị công kích, ông ấy lại hưởng lợi. Chúng tôi chưa bao giờ chứng kiến bất kỳ ai khác ở nước Mỹ như Trump."
Tuy nhiên, cũng đáng chú ý rằng, bất chấp thành công của Trump, phân tích cử tri Fox News Voter Analysis phát hiện rằng 32% số người tham gia vào cuộc bầu cử sơ bộ tại bang New Hampshire của Đảng Cộng hòa sẽ không bỏ phiếu cho Trump trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11 tới.
Đối thủ duy nhất còn lại của Trump là Nikki Haley cũng chưa bỏ cuộc và đang hướng đến cuộc bầu cử sơ bộ tiếp theo vào ngày 24/2 ở bang South Carolina.
Mặc dù cuối cùng có thể bỏ cuộc, bà Nikki đã tiêu tốn hàng chục triệu USD trong thất bại mới nhất ở vòng bầu cử sơ bộ vừa qua. Để đi tiếp đến cuộc bầu cử sau, bà sẽ cần thêm các khoản đóng góp.
Rất có thể Trump sẽ trở thành ứng viên được đề cử của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống, nhờ vào lực lượng ủng hộ trung thành 'cứng'. Điều này cũng đã được phóng viên Bắc Mỹ của BBC, Anthony Zurcher, đúc kết: "Đảng Cộng hòa vẫn là đảng của Donald Trump."