Công nhân tháo dỡ tác phẩm điêu khắc lớn là tượng đài quân đội Liên Xô ở trung tâm Sofia, Bulgaria, ngày 14/12/2023. Sau cuộc xâm lược Ukraine của Nga, nhiều quốc gia châu Âu đã phá hủy hầu hết các di tích thời Liên Xô ở nước họ.
Cảnh sát Nga đưa Thủ tướng Estonia Kaja Kallas, Bộ trưởng văn hóa Lithuania và các thành viên của quốc hội Latvia trước đây vào danh sách truy nã, theo cơ sở dữ liệu của Bộ Nội vụ Nga.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết bà Kallas bị truy nã vì “xúc phạm ký ức lịch sử”.
Hãng thông tấn nhà nước Nga TASS cho biết các quan chức vùng Baltic bị buộc tội “phá hủy tượng đài binh sĩ Liên Xô”, hành vi có thể bị phạt tù 5 năm theo bộ luật hình sự Nga.
“Điện Kremlin hiện hy vọng động thái này bịt được miệng tôi và những người khác – nhưng điều đó sẽ không xảy ra”, bà Kallas nói trong một bài đăng trên nền tảng truyền thông xã hội X.
Bà nói: “Tôi sẽ tiếp tục ủng hộ việc tăng cường khả năng phòng thủ của châu Âu”, đồng thời nói thêm rằng động thái của Nga không có gì đáng ngạc nhiên.
Sau cuộc xâm lược Ukraine của Nga gần hai năm trước, các quốc gia vùng Baltic như Estonia, Latvia và Litva đã phá hủy hầu hết các di tích thời Liên Xô ở nước họ, bao gồm cả những tượng đài tưởng niệm những người lính Liên Xô thiệt mạng trong Thế chiến thứ hai.
Đáp lại, người đứng đầu Ủy ban Điều tra Nga, Alexander Bastrykin, đã ra lệnh điều tra hình sự về vụ việc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói: “Đây mới chỉ là bước khởi đầu”.
Bà nói: “Những tội ác chống lại ký ức của những người giải phóng thế giới khỏi chủ nghĩa quốc xã và chủ nghĩa phát xít phải bị truy tố”.
Các chính trị gia vùng Baltic chỉ có nguy cơ bị bắt khi họ vượt qua biên giới Nga, nếu không việc tuyên bố họ “bị truy nã” khó có thể gây ra bất kỳ hậu quả thực tế nào.
Theo cơ sở dữ liệu của Bộ Nội vụ Nga, cũng giống như bà Kallas, Ngoại trưởng Estonia Taimar Peterkop, Bộ trưởng Văn hóa Litva Simonas Kairys và khoảng 60 trong số 100 thành viên của quốc hội Latvia trước đó, vốn kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 11/2022, đã bị đưa vào danh sách.
Ông Kairys nói với Reuters rằng lệnh bắt giữ “có nghĩa là tôi đã hành động tích cực và theo nguyên tắc”.
Các quốc gia Baltic bị Liên Xô sáp nhập vào năm 1940, và sau đó bị Đức Quốc xã chiếm đóng trước khi trở lại sự cai trị của Moscow như một phần của khối Cộng sản Liên Xô cho đến khi họ giành lại độc lập sau sự sụp đổ của Liên Xô vào năm 1991.
Cả ba đều là thành viên của Liên minh châu Âu và NATO, và mối quan hệ của họ với Moscow đã xấu đi rõ rệt kể từ khi bắt đầu chiến tranh.
Hàng chục chính trị gia vùng Baltic khác cũng bị đưa vào danh sách truy nã của Nga, bao gồm các thị trưởng, phó thành phố và cựu Bộ trưởng Nội vụ Latvia, Marija Golubeva.
Cơ sở dữ liệu của Bộ Nội vụ không nêu rõ điều khoản nào của bộ luật hình sự áp dụng cho những người trong danh sách.
Bà Kallas cho biết vào năm 2022 rằng chính quyền Estonia sẽ tháo dỡ 200 đến 400 di tích như vậy. Một chiếc xe tăng Liên Xô lưu niệm ở thị trấn Narva gần nơi nói tiếng Nga đã bị dỡ bỏ vào tháng 8.
Ở Latvia, một công trình kiến trúc cao 84 mét được xây dựng để kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trong Thế chiến thứ hai đã bị máy ủi nghiền nát.
Hàng chục ngàn người nói tiếng Nga ở Latvia từng tụ tập quanh tượng đài vào ngày 9/5 hàng năm, nhưng việc tụ tập của họ đã bị cấm sau cuộc xâm lược của Nga.
Lithuania đã dỡ bỏ hàng chục đài tưởng niệm quân đội Liên Xô vào năm 2022, trong đó có một nhóm lớn các tác phẩm điêu khắc ở nghĩa trang Vilnius.