Nhật Bản đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân công, đặc biệt trong các lĩnh vực chế biến thủy hải sản và nông nghiệp

Ông Sun Lijun, một kỹ sư bán dẫn 42 tuổi, cho biết lo lắng về chất lượng không khí và chất lượng cuộc sống, giáo dục trẻ em và quỹ đạo kinh tế chung ở Trung Quốc là một số lý do khiến ông và vợ bắt đầu tính tới chuyện di cư sang Nhật Bản cách đây gần một thập niên.

Vào năm 2021, họ đã di cư, rời bỏ cuộc sống ở Trung Quốc và chuyển đến Okinawa cùng hai đứa con.

Chuyển đến Nhật Bản theo visa quản lý kinh doanh là bước đầu tiên để “bắt đầu lại và sau đó sống một cuộc sống khác”, ông nói với VOA.

Nhóm di dân đông nhất

Ông Sun không đơn độc. Ông là một trong số hàng trăm nghìn công dân Trung Quốc đã chuyển đến Nhật Bản, nơi họ hiện là nhóm di dân lớn nhất.

Theo dữ liệu từ Cơ quan Dịch vụ Di trú Nhật Bản, vào cuối năm ngoái, có 821.838 công dân Trung Quốc đang sinh sống tại Nhật Bản, tăng 13% so với năm 2022. Xu hướng di dân của người Trung Quốc diễn ra sau sự gia tăng rộng rãi về số lượng người nước ngoài chuyển đến Nhật Bản, đạt mức cao kỷ lục là 3.410.992 người vào năm 2023.

Với tình trạng dân số già hóa và tình trạng thiếu hụt lao động lan rộng, Nhật Bản đã triển khai các cải cách di trú nhằm thu hút nhiều công dân nước ngoài hơn đến đất nước này.

Bắt đầu từ năm 2019, chính phủ Nhật Bản đã thúc đẩy việc nới lỏng các tiêu chuẩn trước đây cản trở người nước ngoài định cư tại quốc gia này. Giờ đây, những người nộp đơn xin visa quản lý doanh nghiệp và thường trú có thể bỏ qua các tiêu chuẩn nghiêm ngặt trước đây của quốc gia này về kỹ năng đặc biệt, trình độ học vấn và tiêu chuẩn thường trú.

Nhu cầu của người Trung Quốc

Những thay đổi trong chính sách di trú của Nhật Bản đã đi kèm với hậu quả. Đối với công dân Trung Quốc, cư dân mới đã đẩy giá nhà lên cao và tốc độ phát triển bất động sản trên khắp cả nước.

Ông Daniel Cheng, chủ tịch của Công ty Wan Guo Jin Liang, nói với VOA rằng các nhà phát triển bất động sản ở Tokyo thường sử dụng đội ngũ bán hàng người Trung Quốc và nhiều công ty bất động sản do người Trung Quốc làm chủ tập trung vào việc kinh doanh với người Trung Quốc sống tại Nhật Bản hoặc những nơi khác ở nước ngoài.

Theo báo cáo do Viện Kinh tế Bất động sản có trụ sở tại Tokyo thì Tokyo đã thu hút nhiều di dân Trung Quốc giàu có và trung lưu, và điều đó đã đẩy giá trung bình của các căn hộ trung tâm thành phố mới xây dựng lên gần 40% kể từ năm 2022, lên khoảng 780.000 đô la.

Công ty môi giới bất động sản của ông Chin JouSen, Yuzawa, tập trung vào thị trường Trung Quốc. Ông cho biết khi tìm mua bất động sản ở Nhật Bản, những người giàu có của Trung Quốc chủ yếu tập trung vào việc bảo toàn giá trị khoản đầu tư của họ, trong khi các gia đình trung lưu đang tìm kiếm nhiều lựa chọn khác nhau cho phép họ giảm thiểu chi phí sinh hoạt.

Ông Cheng cho biết môi trường chính trị ổn định của Nhật Bản, chế độ bảo hiểm y tế và xã hội tốt, cùng quyền sở hữu tài sản là những yếu tố thu hút chính đối với người Trung Quốc. Ngược lại, ở Trung Quốc, cá nhân có thể không sở hữu đất đai.

Ông Water Lee, một cố vấn của InterDots, một công ty cung cấp dịch vụ di trú cho người dân từ Hong Kong, nói với VOA rằng người Hong Kong cũng nằm trong số những người chuyển đến Nhật Bản — do những thay đổi trong môi trường chính trị tại thành phố cảng này trong những năm gần đây.

Hội nhập vào Nhật Bản

Bất chấp tác động của làn sóng cư dân nước ngoài mới, chi phí nhà ở tăng cao tại thủ đô Nhật Bản và sự cạnh tranh địa chính trị giữa Tokyo và Bắc Kinh, những di dân Trung Quốc cho biết tình cảm của công chúng Nhật Bản đối với di dân là tích cực.

Ông Chin JouSen gần đây đã thành lập công ty bất động sản của mình tại Nhật Bản. Ông cho biết rằng hòa nhập vào xã hội Nhật Bản là điều quan trọng nhất mà một di dân có thể làm. Và dựa trên kinh nghiệm của mình, người Nhật rất thân thiện và dễ gần, ông Chin nói.

Tuy nhiên, trong khi hầu hết người Nhật Bản đều thân thiện với người nước ngoài, chủ doanh nghiệp hương liệu tại Tokyo, Michelle Takahashi, người gốc Đài Loan, nói với VOA rằng đôi khi di dân có thể cảm thấy những khác biệt tinh tế trong cách họ được đối xử.

“Suy nghĩ của người Nhật về công việc dịch vụ đôi khi có thể khiến người nước ngoài cảm thấy họ bị đối xử đặc biệt hoặc khác biệt. Đây có thể là một thách thức đối với những người nước ngoài không nói được tiếng Nhật”, bà cho biết.

Chính phủ Nhật Bản cung cấp cho những di dân mới các chuyên gia để giúp họ thích nghi với ngôn ngữ và văn hóa mới.

Ông Kazuhiko Isozaki thành lập Beru Corporation vào năm 2017. Công ty đầu tư vào những ngôi nhà bỏ trống, không sử dụng, cải tạo chúng và cho thuê với giá thấp cho những nhóm người yếu thế. Ông hoàn toàn hoan nghênh dòng vốn nước ngoài, đặc biệt là vốn Trung Quốc, đổ vào Nhật Bản.

Ông nói: “Sự gia tăng giá đất và nhà ở có tác động tích cực đến nền kinh tế và vốn nước ngoài giúp đẩy giá đất lên cao”.

“Khi dân số Nhật Bản tiếp tục giảm và thu nhập trong nước giảm, từ góc độ kinh tế, việc hỗ trợ vốn và người dân nước ngoài vào Nhật Bản một cách hiệu quả hơn là điều hợp lý.”

Ông nói ông hy vọng sẽ tham gia kinh doanh giúp người nước ngoài mua bất động sản ở Nhật Bản trong tương lai, chủ yếu thông qua giáo dục và dịch vụ hỗ trợ, nhằm giảm bớt rào cản cho người nước ngoài mua nhà ở Nhật Bản.

Cuộc sống chậm hơn, hạnh phúc hơn

Về phần ông Sun và gia đình, họ đã định cư ở Okinawa, hòn đảo dân cư thưa thớt của Nhật. Ông Sun nói ông thích khí hậu, nhịp sống chậm rãi và chủ nghĩa quốc tế ở đó.

Ông Sun đã kinh doanh tiệm giặt một thời gian trước khi chuyển sang quản lý tài sản. Hai cô con gái của ông đang học tiếng Nhật ở trường.

Ông Sun nói: “Sau khi di cư đến Nhật Bản, chất lượng cuộc sống và hạnh phúc chung của gia đình tôi đã tăng lên đáng kể”.