Ứng viên Donald Trump và Kamala Harris
Hai đảng chính trị lớn của Mỹ bày tỏ lo ngại về “sự toàn vẹn bầu cử” trước cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11, tập trung vào thủ tục đăng ký bầu cử; bỏ phiếu, kiểm phiếu và xác nhận phiếu bầu; và giải quyết thỏa đáng mọi vấn đề nghiêm trọng phát sinh.
Đảng Dân chủ cáo buộc Đảng Cộng hòa hạn chế quyền tiếp cận các điểm bỏ phiếu và âm mưu cản trở việc chứng nhận kết quả. Trong khi đó, Đảng Cộng hòa nghi ngờ các thành viên Đảng Dân chủ giả mạo các lá phiếu vắng mặt, can thiệp vào máy bỏ phiếu và giữ các cử tri không đủ điều kiện trong danh sách bầu.
Ứng cử viên Đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống lần thứ ba liên tiếp, cựu Tổng thống Donald Trump, đang phải đối mặt với cáo buộc hình sự về nỗ lực lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Ông tiếp tục khẳng định mình không thực sự thất bại vì đây là một "cuộc bầu cử gian lận".
Ứng cử viên của Đảng Dân chủ, Phó Tổng thống Kamala Harris, cáo buộc ông Trump làm suy yếu niềm tin vào các cuộc bầu cử, trong khi bà cam kết duy trì các nguyên tắc cơ bản của Mỹ “từ pháp quyền đến các cuộc bầu cử tự do và công bằng cho đến việc chuyển giao quyền lực một cách ôn hòa,” như bà đã phát biểu trong khi chấp nhận trở thành đề cử của Đảng Dân chủ tại đại hội đảng vào tháng trước ở Chicago.
Các cơ quan liên bang đã và đang tiến hành các cuộc thảo luận đối phó, có tính đến vụ bạo loạn ngày 6/1/2021, khi những người ủng hộ ông Trump, vốn không hài lòng với thất bại của vị tổng thống, đã xông vào Điện Capitol của Hoa Kỳ.
Cuộc tập dượt gần đây nhất có sự tham gia của các quan chức bầu cử tiểu bang và địa phương cùng với các cơ quan liên bang như FBI, Bộ Quốc phòng, Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia, Cơ quan An ninh Quốc gia và Bộ Tư lệnh Mạng Hoa Kỳ, cũng như các nhà điều tra bưu chính.
Việc chuẩn bị có củng cố sự toàn vẹn trong bầu cử không?
Đó là niềm hy vọng của các bên liên quan như Liên đoàn Cử tri nữ hoạt động suốt 104 năm qua.
“Chúng ta sẽ phải xem điều gì sẽ xảy ra, kết quả của cuộc bầu cử như thế nào, mọi người cảm thấy thế nào về nó, có những cuộc biểu tình nào và liệu cuộc biểu tình đó có vượt quá giới hạn thành bạo lực hay không, và tôi hy vọng rằng nó sẽ không xảy ra”, Giám đốc Điều hành Liên đoàn Celina Stewart nói với VOA.
Ông Ben Hovland, Chủ tịch Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử Hoa Kỳ, một cơ quan liên bang độc lập được thành lập năm 2002 để giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiến hành bầu cử, cho biết từ đầu năm đến nay, hệ thống đã hoạt động tốt.
'Chúng ta đã sẵn sàng'
"Chúng ta đã có rất nhiều cuộc bầu cử sơ bộ, cả bầu cử sơ bộ tổng thống năm nay, và bầu cử sơ bộ cấp tiểu bang. Và vì vậy, các quan chức bầu cử đã có sự luyện tập rất nhiều trong mùa bầu cử này và tôi nghĩ chúng ta đã sẵn sàng để bước vào tháng 11”, ông Hovland nói với VOA.
Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử và Ủy ban Bầu cử Liên bang là các cơ quan chính phủ duy nhất của Hoa Kỳ chỉ phụ trách các chiến dịch và bầu cử. Bộ Tư pháp quản lý và thực thi một số quy chế bầu cử. Hầu hết mọi thứ khác đều thuộc thẩm quyền của từng tiểu bang và vùng lãnh thổ. Họ được giao các trách nhiệm từ đăng ký cử tri trước cuộc bầu cử đến xác nhận kết quả kiểm phiếu sau cuộc bầu cử.
Khi được VOA yêu cầu đánh giá điều gì khiến ông lo ngại nhất nếu hệ thống bị đẩy vào một cuộc thử thách căng thẳng, ông Hovland, một cựu nhân viên phòng phiếu, trả lời: "Khi tôi nhìn vào những thách thức mà các nhà quản lý bầu cử đang phải đối mặt, có rất nhiều thách thức."
“Những năm gần đây có nhiều thách thức hơn hầu hết những năm trước”, ông nói và cho rằng cần có thêm nguồn tài trợ của chính phủ để cải thiện sự toàn vẹn trong bầu cử.
Các thư ký địa hạt và các quan chức bầu cử khác trên khắp đất nước đang hy vọng vào một cuộc bầu cử yên ả hơn cuộc bầu cử bốn năm trước.
Tại Địa hạt Champaign, Illinois, vào năm 2020, Đảng Cộng hòa địa phương đã tìm cách yêu cầu một thẩm phán buộc thư ký địa hạt, Aaron Ammons, ngừng kiểm phiếu gửi qua đường bưu điện.
“Và ông ấy đã bác bỏ điều đó và tôi đã có thể kiểm phiếu,” ông Ammons nói. “Nhưng họ chắc chắn đã tìm cách, giống như họ đã tìm cách ở những nơi khác trên khắp đất nước.”
Ông Ammons, người được bầu vào chức vụ trên với tư cách đảng viên Đảng Dân chủ năm 2018, cho biết những lời đe dọa, hăm dọa và kiện cáo đã khiến nhiều quan chức bầu cử và tình nguyện viên trên toàn quốc phải bỏ việc.
“Điều đó gây tổn hại và thực sự làm nản lòng những người làm công việc này nếu chúng tôi không nhận được sự hỗ trợ mà rõ ràng là chúng tôi cần để có mặt trên tuyến đầu của nền dân chủ,” ông nói với VOA.
Bà Stewart của Liên đoàn Cử tri Nữ, cũng là thành viên của Lực lượng Chuyên trách Quốc gia về Khủng hoảng Bầu cử, có cùng quan điểm.
“Tôi nghĩ việc bôi xấu một dịch vụ cộng đồng và nghĩa vụ công dân mà mọi người đảm nhận là điều thực sự điên rồ. Thậm chí tệ hơn như vậy, khi không có bằng chứng nào về bất kỳ hành vi bất chính nào,” bà nói.
Ông Eric Fey, giám đốc bầu cử ở Địa hạt St. Louis, Missouri, cho biết, để trấn an các ứng cử viên, quan chức đảng và công chúng, điều quan trọng là phải mời họ đến xem hệ thống vận hành.
“Mở phiếu bầu qua thư, kiểm phiếu, kiểm tra thiết bị bỏ phiếu, kiểm phiếu lại một cách thủ công, kiểm toán sau cuộc bầu cử – tất cả những điều này đều có thể được quan sát một cách công khai,” ông Fey, người đồng dẫn một podcast từng đoạt giải thưởng về quản lý bầu cử, cho biết.
Tranh cãi ở Georgia
Tại Georgia, một trong bảy bang mà sự ủng hộ dành cho ông Trump và bà Harris gần như bằng nhau trong các cuộc thăm dò, các đảng viên Đảng Dân chủ đã khởi kiện để ngăn chặn các quy định bầu cử mới mà họ cảnh báo có thể dẫn đến hỗn loạn sau bầu cử. Hội đồng bầu cử của tiểu bang này gần đây đã ủy quyền cho từng quản lý bầu cử địa hạt trì hoãn hoặc hủy bỏ việc chứng nhận phiếu bầu.
Ông Trump đã bị truy tố với nhiều cáo buộc hình sự ở Georgia vì cố gắng lật ngược kết quả bầu cử của bang vào năm 2020 và cố gắng thuyết phục các quan chức bang tuyên bố ông là người chiến thắng mặc dù ông đã thua đảng viên Đảng Dân chủ Joe Biden, người được bầu làm tổng thống.
Ở Colorado, nơi hầu hết các thư ký cấp quốc gia đều là đảng viên Đảng Cộng hòa và bà Harris dự kiến sẽ giành được 10 phiếu đại cử tri của bang, có dấu hiệu cho thấy một số người có thể từ chối xác nhận kết quả của tháng 11.
“Không có gì thay đổi kể từ cuộc bầu cử năm 2020. Thiết bị bỏ phiếu là thiết bị điện tử giống nhau, không được chứng nhận, với khả năng tích hợp Internet do Trung Quốc sản xuất,” ông Ron Hanks, Chủ tịch Ủy ban An ninh Bầu cử và Phiếu bầu của Đảng Cộng hòa của bang, viết trong một tuyên bố liên kết tới cuộc vận động bầu cử năm ngoái.
Lời lẽ này gợi nhớ đến những cáo buộc đảng phái từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 khi những người theo thuyết âm mưu tìm cách làm mất uy tín chiến thắng của ông Biden. Một số người cho rằng máy bỏ phiếu đã bị thao túng bởi các thế lực ác độc bên ngoài sử dụng vệ tinh hoặc máy điều nhiệt của Ý do Trung Quốc – hoặc do cựu tổng thống Venezuela Hugo Chavez, người qua đời năm 2013, kiểm soát.
“Hầu hết mọi người không hiểu cơ chế quản lý một cuộc bầu cử. Nó quá phi tập trung và mỗi bang đang thực hiện điều đó hơi khác một chút,” ông Fey nói từ Missouri. “Và không, Hugo Chavez không thể sống lại để thao túng máy bỏ phiếu”.
Ở hầu hết các nền dân chủ khác trên thế giới, một cuộc bầu cử có thể có số lượng lá phiếu nhỏ hơn. Các cử tri có thể bỏ phiếu cho một thành viên quốc hội và một tổng thống và trả lời câu hỏi trưng cầu dân ý.
Trong các cuộc bầu cử ở Mỹ, cử tri địa phương thường phải đối mặt với số lượng phiếu bầu khổng lồ có tên hàng chục ứng cử viên, một loạt biện pháp về thuế và trái phiếu cũng như những đề xuất thay đổi hiến pháp của bang.
Riêng một địa hạt của Hoa Kỳ có thể phải kiểm nhiều phiếu bầu như ở một quốc gia cỡ trung bình, do đó địa hạt này sẽ cần phải dựa vào các bảng tính điện tử. Việc đếm phiếu bằng tay rất hiếm, thường xảy ra khi số phiếu rất sít sao và cần phải kiểm lại phiếu.
Nhìn chung, mô hình bầu cử của Mỹ không phải là một mô hình hiệu quả, ông Fey thừa nhận.
“Nó là một mô hình phản ứng nhanh mà chính phủ ở cấp rất thấp, gần với người dân và nhiều quyết định không nhất thiết phải được đưa ra ở cấp quốc gia,” ông nói. “Vì vậy, những gì chúng tôi mất đi về hiệu quả, chúng tôi sẽ đạt được ở cấp địa phương”.